Biantara Kelas XI

 BIANTARA

Kompetensi Dasar :

3.1. Menganalisis isi, struktur, dan aspek kebahasaan teks biantara. 

4.1. Mendemonstrasikan biantara dengan memperhatikan kesantunan dan penggunaan kaidah bahasa

Pedaran

Biantara nya éta kagiatan nyarita di hareupeun jalma réa nu tujuanana pikeun nepikeun hiji hal (perkara). Naon waé perkarana jeung kudu kumaha prak prakanana, tengetkeun dina ieu pedaran di handap.

1) Tatahar Biantara

Aya sababaraha hal anu perlu diperhatikeun ku urang saupama rék biantara. Geura imeutan ku hidep.

(a) Sayaga méntal

Sayaga mental penting pikeun jalma nu rék biantara. Tujuanana téh di  antarana sangkan urang teu ngadégdég, gugup atawa aga-eugeu dina  nyarita.

(b) Nangtukeun tujuan biantara.

Pikeun naon tujuanana urang biantara téh? Kudu jelas, naha pikeun  ngabéjaan, mangaruhan, ngabimbing, ngalaporkeun, ngahibur. Sajaba  ti éta urang ogé kudu ngarumuskeun kalawan jelas tujuan hususna,  di antarana perkara naon anu kudu kacanghing ku nu ngaregepkeun,  sarta tanggapanana sanggeus ngaregepkeun biantara.

(c) Milih jejer atawa poko pasualan

Sakapeung jejer téh sok geus ditangtukeun ku pihak panitia, atawa diluyukeun jeung acara anu lumangsung harita. Upamana, Ngamumulé Basa Sunda, Miéling Sumpah Pamuda, Nyanghareupan Bulan Suci Romadon, jeung sajabana

(d) Maluruh jalma anu bakal hadir

Saméméh urang biantara, urang kudu maluruh saha pijalmaeunana anu bakal datang, naha awéwé, lalaki, kolot, budak, pelajar, mahasiswa, tukang dagang, guru, jeung sajabana. Sanggeus nyaho saha nu bakal hadir, urang bisa nataharkeun pieusieun jeung pibasaeun anu dipakéna.

(e) Ngumpulkeun bahan

Bahan-bahan picaritaeun téh penting, sangkan urang lancar nyarita salila biantara. Ku kituna perlu dipaluruh bahan anu luyu jeung jejer anu rék ditepikeun dina biantara, upamana dina koran, majalah, buku, internét.

(f) Nuliskeun gurat badag picaritaeun

Maksudna saméméhna urang nuliskeun heula gurat badag atawa poin[1]poin penting anu rék dicaritakeun dina biantara.

(g) Ngadadarkeun eusi biantara.

Rangkay picaritaeun téh ditulis pedaranana, ti mimiti nuliskeun bagian bubuka, eusi, jeung bagian panutup nepi ka jadi naskah biantara anu lengkep. Upama urang rék biantara bisa milih métodena, naha éta naskah téh rék dibaca sagemblengna? Nu kitu disebut métode naskah. Beda deui lamun urang ukur nuliskeun gurat badagna sarta dibacana ukur sakali-kalieun, nu kitu make métode ékstémporan. Tapi lamun urang salila biantara teu nempo naskah lantaran ngapalkeun saméméhna, nu kitu disebut métode ngapalkeun. Sajaba ti éta, aya anu biantara henteu tatahar heula saméméhna, anu kitu maké métode impromptu atawa métode ngadadak. Tah, keur dina métode nu ahir ieu mah nu biantara téh kudu apal naon acara nu keur lumangsung.

(h) Latihan

Ngayakeun latihan téh gunana sangkan salila biantara henteu gugup. Latihan maca naskah gunana pikeun mikanyaho eusi nu rék ditepikeun, ngalatih randegan, kayaning titik jeung koma, luhur handap jeung bedas halonna sora, katut pasemon.

2) Struktur Biantara

Ari struktur biantara téh diwangun ku tilu bagian, nyaéta bubuka, eusi, jeung panutup. Geura tengetan péréléanana ieu di handap.

(a) Bagian bubuka, dimimitian ku nepikeun salam pamuka. Bisa ku assalamu’alaikum atawa ku salam kawilujengan. Aya ogé anu sok ditambahan ku sampurasun. Sanggeus éta, ditéma ku muji sukur ka Pangéran jeung nepikeun solawat ka Rosululloh. Da mun ngabandungan urang Barat biantara mah geuning sok sarwa singget. Ti dinya ditéma ku nepikeun panghormat ka hadirin anu ngaluuhan acara sarta ngahaturkeun nuhun ka girang acara anu geus méré kasempetan ka dirina pikeun nepikeun biantara. Dina téks biantara di luhur gé aya bagian bubukana. Geura titénan pok-pokanana ieu di handap.

(b) Bagian eusi mah ngadadarkeun saniskara maksud nu biantara.

Contona, lamun biantara anu ditulis ku urang pikeun ditepikeun dina acara paturay-tineung kelas IX, eusina bisa ngawilujengkeun ka nu rék ninggalkeun sakola, ngadu’akeun sangkan bisa neruskeun sakola ka nu leuwih luhur, atawa bisa ogé nembrakkeun rasa sedih pédah rék papisah.

(c) Bagian panutup biantara eusina nepikeun sanduk-sanduk bisi salila cacarita aya kekecapan anu salah atawa teu merenah. Tuluy ditéma ku ngahaturkeun nuhun ka hadirin anu geus saregep ngabandungan biantarana. Ti dinya nepikeun du’a jeung salam panutup.

Aturan anu didadarkeun di luhur téh runtuyanana bisa diilikan dina ieu bagan dihandap.

3) Nepikeun Biantara

Biantara mah sok dipatalikeun jeung seni nyarita. Naon sababna? Sabab, dina biantara sakapeung merlukeun gaya jeung omongan nu matak narik jalma réa nu ngabandunganana. Aya sawatara paktor anu ngalantarankeun biantara hiji jalma dipikaresep ku balaréa. Éta paktor téh urang sebut baé T-A-M-A-N, singgetan tina:

(a) Tatag nyaritana, hartina sajeroning biantara téh urang kudu nyarita kalawan lancar, henteu gugup, jelas, sarta henteu loba ngarandeg.

(b) Aktual témana: hartina matéri anu dipedar dina biantara luyu jeung kaayaan kiwari, bener-bener aya, atawa akur jeung situasi pajamanan ayeuna, lain téma-téma nu geus basi.

(c) Munel eusina, hartina, biantara nu ditepikeun ku urang téh eusina loba pulunganeunana, atawa loba mangpaatna.

(d) Alus basana, hartina basa nu dipaké ku urang dina biantara téh bener ceuk kaidah basa Sunda sarta ngandung mamanis basa, upamana kecap-kecap atawa kalimah-kalimahna pinilih, diselapan ku babasan jeung paribasa, atawa ku sisindiran. Komo deui mun diselapan ku kata[1]kata mutiara nu kungsi ditepikeun ku hiji tokoh.

(e) Ngandung wirahma, hartina dina biantara téh kudu merhatikeun lentong kalimah (intonasi), omongan urang kudu diatur gancang kendorna, tarik halonna, atawa luhur handapna.