Teks Pedaran

 TEKS PEDARAN

Kompetensi Dasar :

3.1. Menganalisis isi, struktur dan unsur kebahasaan teks bahasan tradisi Sunda.

4.1. Membuat dan menyajikan bahasan tentang tradisi Sunda dalam bentuk karangan, infografik atau film dokumenter sederhana dengan memperhatikan kaidah bahasa Sunda.

Pedaran

Istilah bahasan sok disebut ogé karangan pedaran (eksposisi), malah sok disebut ogé karangan éséy. Eusina, biasana ngajéntrékeun tur medar hiji hal kalawan gemet. Supaya hidep parigel, ayeuna urang diajar nulis bahasan. Kahadé hidep perlu merhatikeun katangtuan dina nyusun hiji tulisan. Pék geura tengetan sawatara hal penting ieu di handap!

(1) Nangtukeun Topik, jeung Judul

Topik atawa téma téh ambahan (ruang lingkup) ngeunaan pasualan atawa bahan nu rék ditulis, sedengkeun judul mah pedaran awal (pituduh singget) eusi karangan nu rék ditulis. Téma mangaruhan kana wawasan nu nulis. Leuwih loba maca, nu nulis bakal leuwih loba bahan nu bisa ngadeudeul kana bahan nu rék ditulis dumasar éta téma.

(2) Nangtukeun Téma

Sawatara hal penting dina mekarkeun téma, di antarana:

a. ulah nyokot téma nu pedaranana lega teuing;

b. pilih téma nu dipikaresep sarta kira-kira ku bisa dimekarkeun;

c. pilih téma nu sumber atawa bahan bacaanana babari dipaluruhna.

Saupama téma geus ditangtukeun, satuluyna dipedar jadi hiji wangun karangan nu ngaguluyur tur sistematis. Salah sahijina ku cara nangtukeun heula judul karangan. Ari judul karangan nu hade nyaéta nu ngagambarkeun sakabéh eusi karangan nu rék ditulis.

(3) Nangtukeun Topik - Judul

• Nangtukeun judul karangan

• Nangtukeun naon masalahna, naha, kumaha, di mana, jeung iraha.

• Judul minangka gambaran tina topik.

• Judul leuwih husus (spesifik) jeung ngagambarkeun masalah atawa variable nu bakal dipedar

• Judul teu kudu sarua jeung topik. Saupama topik sakaligus jadi judul, sipat éta karangan biasana umum jeung ambahana leuwih lega;

• Judul ditulis sanggeus ngagarap téma, sangkan kajamin éta judul cocog jeung eusina;

• Judul nu hadé bakal ngirut nu maca neuleuman eusina,

• Judul ngan ukur nyebutkeun ciri nu penting wungkul, nepi ka nu maca bisa ngabayangkeun hal-hal naon nu bakal kabaca dina éta tulisan.

(4) Sarat Judul nu Hadé

• Judul kudu luyu atawa relevan jeung téma atawa topik;

• Judul kudu nimbulkeun kapanasaran jalma hayang maca éta karya;

• Judul kudu singget, ulah dina wangun kalimah atawa prase panjang tapi kudu ngawangun kecap atawa beungkeutan kecap nu singget;

• Upama kudu nyieun judul nu panjang, ciptakeun judul utama nu singget, tuluy judul tambahan nu panjang,

• Judul ulah provokatif. Geura ieu contona judul nu hadé: “Basa Sunda ti Jaman ka Jaman”

(5) Tujuan Nulis

Sangkan teu ka mana-mendi, urang ogé perlu nangtukeun tujuan nulis. Tujuan nulis bisa dirumuskeun, upamana pikeun ngabéjakeun informasi, pikeun nalungtik hiji hal, pikeun ningkatkeun kamampuh, pikeun ngadalikeun émosi, pikeun nganalisis hiji masalah, pikeun nambahan pangaweruh jeung wawasan, jeung sajabana.

(6) Ngumpulkeun Bahan

Sanggeus nangtukeun tujuan, satuluyna nangtukeun bahan. Rupa[1]rupa cara ngumpulkeun bahan tulisan téh, di antarana maca koran, majalah, atawa nanyakeun ka narasumber. Cindekna mah unggal panulis ngabogaan cara masing-masing dina ngumpulkeun bahan nu rék ditulisna.

(7) Milah-Milah Bahan

Sanggeus boga bekel bahan, tuluy éta bahan téh dipilah-pilah, dipasing-pasing. Pilih mana nu penting, mana nu kudu ditulis leuwih ti heula jeung mana nu dipandeurikeun. Ngan ulah poho, cokot bahan-bahan anu luyu jeung téma karangan nu geus ditangtukeun. Cindekna, catet hal-halpenting, maca dijadikeun hiji kabutuhan, loba diskusi nu positip pikeun nambahan wawasan.

(8) Nyusun Rangkay Karangan

Bahan nu karangan nu meunang milih téh tuluy disusun dina wangun rangkay karangan. Susun léngkah-léngkahna. Léngkah mana nu rék diheulakeun jeung bahan mana nu rék diasupkeun. Kitu satuluyna nepi ka ngawujud rangkay karangan. Ku cara kitu urang bakal bisa nulis kalawan museur (focus) tur ngaguluyur sarta kaukur.